Ο κλασσικός ρυθμός, είναι το πιο σημαντικό από όλα τα ορατά σύμβολα, που μαρτυρούν την πολιτιστική ενότητα των λαών της Ευρώπης και των υποτελών εθνών που προήλθαν από την Ευρώπη. Στην Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, την Αμερική , την Αφρική και την Αυστραλία όπου η λευκή φυλή ανήγειρε κτίρια κάποιας σπουδαιότητας, βρέθηκαν κολώνες και στοιχεία ενός τύπου που δηλώνει την ομοιότητα με αυτά που η οι Αρχαίοι Έλληνες ανέπτυξαν.
Υπάρχουν πολλά κείμενα που περιγράφουν τα μέρη του Δωρικού ρυθμού και επεξηγούν την γέννηση του κλασσικού στιλ στην Ελλάδα και την αποδοχή του από τους Ρωμαίους, που την εξάπλωσαν σε όλη την περιοχή του τότε πολιτισμένου κόσμου. Είναι επίσης κοινά αποδεχτό, ότι παρότι η κληρονομιά των Ελλήνων και Ρωμαίων ξεχάστηκε κατά την διάρκεια των πρώτων Χριστιανών, μετέπειτα εμφανίστηκε εγκαθιδρύοντας μια πνευματική υπεροχή, που δεν αμφισβητήθηκε μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.
Ο κλασσικός ρυθμός, στην μορφή που είναι γνωστός, μπορεί πράγματι να είναι αθάνατος και παράλληλα να υπάρχουν αθάνατες, συνδεόμενες μορφές που η αισθητική ένωση κολόνας και δοκού έχει επιτευχθεί με εναλλακτικούς τρόπους. Είναι κοινό παράπονο για τον κλασσικό ρυθμό ότι εφαρμόζεται τόσο συχνά σε κτίρια, σαν να ήταν κάποιο ένδυμα, αλλά αυτή η δήλωση δεν υποτιμά τον ρυθμό, εάν τον ένδυμα έχει επιλεχθεί με κρίση και έχει φορεθεί με διάκριση. Στα συγκεκριμένα κτίρια, δόθηκε για κοινωνικούς λόγους, το προνόμιο να έχουν κολώνες, αυξάνοντας την σπουδαιότητα τους. Ο ρυθμός δεν είναι μόνο ένα σύστημα αρχιτεκτονικής σύνθεσης που λύνει πολυάριθμα προβλήματα, αλλά επιπρόσθετα έχει μια επίσημη ποιότητα, την οποία η αστική αρχιτεκτονική δεν μπορεί να καταργήσει.
ΔΩΡΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ
Οι κίονες των αρχαίων ναών έχουν τρία μέρη. Βάση, κορμό και κιονόκρανο. Ειδικά στον Δωρικό ρυθμό, δεν υπάρχει βάση. Ο κορμός του κίονα, μπορεί να είναι μονολιθικός ή να αποτελείται από πολλά κομμάτια, τους σφονδύλους. Στον κορμό διακρίνονται, η μείωση, ή ελάττωση δηλαδή της διαμέτρου του από κάτω προς τα πάνω, και η ένταση, ελαφρά εξόγκωση του, σε τρόπο ώστε οι γενέτειρες του να γίνονται ελαφρά κυρτές. Ο κορμός δεν έμεινε λείος, αλλά είχε ράβδους.
Διακρίνουμε λοιπόν κατακόρυφες ραβδώσεις κοίλης τομής, οι οποίες στον Δωρικό ρυθμό σχημάτιζαν μεταξύ τους οξείες ακμές, ενώ στον Ιωνικό χωρίζονταν με κατακόρυφη ταινία. Το κιονόκρανο στους Δωρικούς ναούς, αποτελείται από τον άβακα, πλάκα τετράγωνη στο πάνω μέρος, τον εχίνο και τέλος χαμηλότερα το υποτραχήλιο. Το υποτραχήλιο χωρίζεται στο κορμό του κίονα με τους δακτυλίους που σχηματίζουν την εγκοπή ή εντομή, ενώ μεταξύ του
εχίνου και του υποτραχήλιου ήταν οι ιμάντες.
Το επιστύλιο των Δωρικών ναών αποτελείται κατά το πάχος από ένα ή δύο κομμάτια (οπότε το δεύτερο προς τα πίσω λέγεται αντίθημα του επιστυλίου). Στο υψηλότερο μέρος του επιστυλίου και προς τα έξω σχηματίζεται συνεχής ή ταινία. Κατά διαστήματα πάνω από την ταινία συναντώνται μικρά ευθύγραμμα στοιχεία, οι κανόνες. Από τους κανόνες κρέμονται έξι συνήθως κουλουροκωνικά μικρότερα στοιχεία, οι σταγόνες ή ήλοι.
Η Δωρική ζωφόρος , στοιχείο που περιτρέχει όλο το κτίσμα πάνω από δυο εναλλασσόμενα μεταξύ τους μέλη, τα τρίγλυφα και τις μετόπες. Τα τρίγλυφα αποτελούνται από τρία κάθετα στοιχεία, τους μηρούς, που χωρίζονται από δύο γλυφά, ενώ δυο ημίγλυφα σχηματίζονται στις άκρες, δεξιά και αριστερά. Στο πάνω μέρος κάθε τρίγλυφο έχει μια ταινία, που εξέχει
ελάχιστα, την κεφαλή. Οι μετόπες, όπως ή δη αναφέρθηκε, είναι πλάκες με διακόσμηση που
κλείνουν τα μεταξύ τους τρίγλυφα κενά. Και αυτές επίσης έχουν μια ταινία στο πάνω μέρος που λέγεται κεφαλή.
Το γείσο προεξέχει ισχυρά πάνω από την ζωφόρο και προστατεύει τα υποκείμενα μέλη. Το Δωρικό γείσο έχει ένα κατακόρυφο συνεχές μέτωπο και στην κάτω ευθεία του κεκλιμένες πλάκες σχήματος ορθογωνίου, τις προμόχθους, οι οποίες φέρουν επίσης σταγόνες. Τα μεταξύ τους προμόχθων διαστήματα ονομάζονται οδοί. Το επιστύλιο, η ζωφόρος και το γείσο σχηματίζουν όλα μαζί τον θριγκό του ναού.
Υπάρχουν πολλά κείμενα που περιγράφουν τα μέρη του Δωρικού ρυθμού και επεξηγούν την γέννηση του κλασσικού στιλ στην Ελλάδα και την αποδοχή του από τους Ρωμαίους, που την εξάπλωσαν σε όλη την περιοχή του τότε πολιτισμένου κόσμου. Είναι επίσης κοινά αποδεχτό, ότι παρότι η κληρονομιά των Ελλήνων και Ρωμαίων ξεχάστηκε κατά την διάρκεια των πρώτων Χριστιανών, μετέπειτα εμφανίστηκε εγκαθιδρύοντας μια πνευματική υπεροχή, που δεν αμφισβητήθηκε μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.
Ο κλασσικός ρυθμός, στην μορφή που είναι γνωστός, μπορεί πράγματι να είναι αθάνατος και παράλληλα να υπάρχουν αθάνατες, συνδεόμενες μορφές που η αισθητική ένωση κολόνας και δοκού έχει επιτευχθεί με εναλλακτικούς τρόπους. Είναι κοινό παράπονο για τον κλασσικό ρυθμό ότι εφαρμόζεται τόσο συχνά σε κτίρια, σαν να ήταν κάποιο ένδυμα, αλλά αυτή η δήλωση δεν υποτιμά τον ρυθμό, εάν τον ένδυμα έχει επιλεχθεί με κρίση και έχει φορεθεί με διάκριση. Στα συγκεκριμένα κτίρια, δόθηκε για κοινωνικούς λόγους, το προνόμιο να έχουν κολώνες, αυξάνοντας την σπουδαιότητα τους. Ο ρυθμός δεν είναι μόνο ένα σύστημα αρχιτεκτονικής σύνθεσης που λύνει πολυάριθμα προβλήματα, αλλά επιπρόσθετα έχει μια επίσημη ποιότητα, την οποία η αστική αρχιτεκτονική δεν μπορεί να καταργήσει.
ΔΩΡΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ
Οι κίονες των αρχαίων ναών έχουν τρία μέρη. Βάση, κορμό και κιονόκρανο. Ειδικά στον Δωρικό ρυθμό, δεν υπάρχει βάση. Ο κορμός του κίονα, μπορεί να είναι μονολιθικός ή να αποτελείται από πολλά κομμάτια, τους σφονδύλους. Στον κορμό διακρίνονται, η μείωση, ή ελάττωση δηλαδή της διαμέτρου του από κάτω προς τα πάνω, και η ένταση, ελαφρά εξόγκωση του, σε τρόπο ώστε οι γενέτειρες του να γίνονται ελαφρά κυρτές. Ο κορμός δεν έμεινε λείος, αλλά είχε ράβδους.
Διακρίνουμε λοιπόν κατακόρυφες ραβδώσεις κοίλης τομής, οι οποίες στον Δωρικό ρυθμό σχημάτιζαν μεταξύ τους οξείες ακμές, ενώ στον Ιωνικό χωρίζονταν με κατακόρυφη ταινία. Το κιονόκρανο στους Δωρικούς ναούς, αποτελείται από τον άβακα, πλάκα τετράγωνη στο πάνω μέρος, τον εχίνο και τέλος χαμηλότερα το υποτραχήλιο. Το υποτραχήλιο χωρίζεται στο κορμό του κίονα με τους δακτυλίους που σχηματίζουν την εγκοπή ή εντομή, ενώ μεταξύ του
εχίνου και του υποτραχήλιου ήταν οι ιμάντες.
Το επιστύλιο των Δωρικών ναών αποτελείται κατά το πάχος από ένα ή δύο κομμάτια (οπότε το δεύτερο προς τα πίσω λέγεται αντίθημα του επιστυλίου). Στο υψηλότερο μέρος του επιστυλίου και προς τα έξω σχηματίζεται συνεχής ή ταινία. Κατά διαστήματα πάνω από την ταινία συναντώνται μικρά ευθύγραμμα στοιχεία, οι κανόνες. Από τους κανόνες κρέμονται έξι συνήθως κουλουροκωνικά μικρότερα στοιχεία, οι σταγόνες ή ήλοι.
Η Δωρική ζωφόρος , στοιχείο που περιτρέχει όλο το κτίσμα πάνω από δυο εναλλασσόμενα μεταξύ τους μέλη, τα τρίγλυφα και τις μετόπες. Τα τρίγλυφα αποτελούνται από τρία κάθετα στοιχεία, τους μηρούς, που χωρίζονται από δύο γλυφά, ενώ δυο ημίγλυφα σχηματίζονται στις άκρες, δεξιά και αριστερά. Στο πάνω μέρος κάθε τρίγλυφο έχει μια ταινία, που εξέχει
ελάχιστα, την κεφαλή. Οι μετόπες, όπως ή δη αναφέρθηκε, είναι πλάκες με διακόσμηση που
κλείνουν τα μεταξύ τους τρίγλυφα κενά. Και αυτές επίσης έχουν μια ταινία στο πάνω μέρος που λέγεται κεφαλή.
Το γείσο προεξέχει ισχυρά πάνω από την ζωφόρο και προστατεύει τα υποκείμενα μέλη. Το Δωρικό γείσο έχει ένα κατακόρυφο συνεχές μέτωπο και στην κάτω ευθεία του κεκλιμένες πλάκες σχήματος ορθογωνίου, τις προμόχθους, οι οποίες φέρουν επίσης σταγόνες. Τα μεταξύ τους προμόχθων διαστήματα ονομάζονται οδοί. Το επιστύλιο, η ζωφόρος και το γείσο σχηματίζουν όλα μαζί τον θριγκό του ναού.
ΠΗΓΗ: Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΗΣ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗΣ της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΔΡΙΤΣΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου