ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ                                                
             ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Η ιστορία της Ιταλίας είναι στενά συνδεδεμένη με τον πολιτισμό της περιοχής της Μεσογείου αλλά και της Ευρώπης γενικότερα. Η Ιταλική χερσόνησος κατοικείται ήδη από τα προϊστορικά χρόνια. Γύρω στον 8ο αι. π.Χ. οι Έλληνες ίδρυσαν αποικίες στη νότιο Ιταλία και τη Σικελία, ενώ στην κεντρική, κυρίως, Ιταλία κυριαρχούν οι Ετρούσκοι. Τον 5ο αι. π.Χ. οι Γαλάτες εγκαταστάθηκαν στην πεδιάδα του Πάδου. Τον 3ο αι. π.Χ. ολόκληρη Ιταλία ενώθηκε από τους Ρωμαίους και μέχρι την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η ιστορία της χερσονήσου ταυτίζεται μ’ αυτήν της Ρώμης. H Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αφού πέτυχε την κατάκτηση του μεγαλύτερου τμήματος του τότε γνωστού κόσμου, γνωρίζει μια μακρόχρονη περίοδο οικονομικής ανάπτυξης και ειρήνης (Pax Romana) έως τα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ.






             ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ
Μετά από μια περίοδο συνεχών επιδρομών η βυζαντινή Ιταλία από Ούνους, Γότθους και Βάνδαλους, το 476 μ.Χ., με την απομάκρυνση και του τελευταίου Ρωμαίου αυτοκράτορα Ρωμύλου Αυγουστύλου από τον Οδόακρο,επήλθε η κατάρρευση του δυτικού τμήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Το 493 ο Οδόακρος ηττήθηκε από τον Θεοδώριχο, που ίδρυσε το οστρογοτθικό βασίλειο στην Ιταλία με πρωτεύουσα τη Ραβένα. Ο πόλεμος μεταξύ των Οστρογότθων και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (535-553) στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού έθεσε τέλος στην κυριαρχία των πρώτων στην Ιταλία και εδραίωσε τη βυζαντινή ηγεμονία με τη δημιουργία του Εξαρχάτου της Ραβένας. Λίγα χρόνια αργότερα όμως οι Λομβαρδοί κατάφεραν να κυριεύσουν το μεγαλύτερο τμήμα της χερσονήσου (568-569). Η ειρήνη που κλείστηκε με τους βυζαντινούς το 603 οδήγησε στο χωρισμό της χώρας σε δύο μέρη: στη βυζαντινή Ιταλία στο νότο και τη λογγοβαρδική στο βορρά. Το 774 ο Κάρολος ο Μέγας έθεσε τέλος στο βασίλειο των Λογγοβάρδων και το 800, με τη στέψη του, γεννιόταν η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Με την κάθοδο στην Ιταλία του Όθωνα Α΄της Σαξονίας και τη στέψη του ως αυτοκράτορα ξεκίνησε μια περίοδος ανταγωνισμού μεταξύ των αυτοκρατόρων και των παπών. Από τον 11ο αιώνα έχουμε τη δημιουργία των ελεύθερων ιταλικών πόλεων, όπως η Βενετία, η Πίζα, η Σιένα, το Αμάλφι, η Γένοβα, οι οποίες γνωρίζουν αξιοσημείωτη πληθυσμιακή έκρηξη και κυριαρχούν με τους στόλους τους στη Μεσόγειο, χωρίς όμως να καταφέρουν να εξαλείψουν την κυριαρχία του Πάπα και της αυτοκρατορίας. Την περίοδο αυτή στο προσκήνιο βρίσκεται η μάχη ανάμεσα στις ομάδες των Γουέλφων (υποστηρικτές του Πάπα) και των Γιβελλίνων (που πρόσκεινται στο Γερμανό αυτοκράτορα).
Αναγέννηση
Η Ιταλία το 1494.
Από το 14ο αιώνα πολλοί δήμοι μετατράπηκαν σε σινιορίες και πριγκιπάτα. Η άνοδος της αστικής τάξης και η ανάπτυξη του εμπορίου στις ιταλικές πόλεις συνέβαλε στο μετασχηματισμό της μεσαιωνικής κοινωνίας και οδήγησε στην οικονομική ευμάρεια και στην ανάπτυξη των τεχνών, που έφτασε στο απόγειό της κατά την περίοδο της Αναγέννησης. Οι μεγάλες πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις της εποχής όπως η Βενετία, η Φλωρεντία και η έδρα του παπισμού, Ρώμη, ευνοούν την άνθηση και την ανανέωση της λογοτεχνίας, της ζωγραφικής, της αρχιτεκτονικής, της γλυπτικής και των επιστημών, προσανατολιζόμενες προς τα κλασικά πρότυπα της αρχαιότητας. Οι πόλεις αυτές διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο στις τέχνες και τα γράμματα και το έργο καλλιτεχνών όπως ο Πετράρχης, ο Βοκάκιος, Ο Τζιότο, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Ραφαήλ και ο Τιτσιάνο ακτινοβολεί σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο.
16ος - 19ο ς αιώνας
Η Ιταλία το 1796
Το τέλoς του 15ου αιώνα συνέπεσε με την κρίση των ιταλικών κρατών και την ξένη κυριαρχία στη χερσόνησο. Η ανακάλυψη της Αμερικής το 1492 και η μετατόπιση των εμπορικών δρόμων από τη Μεσόγειο στο Νέο Κόσμο οδήγησε στην περιθωριοποίηση των Ιταλικών δημοκρατιών. Ο βασιλιάς της Γαλλίας Κάρολος Η΄ κατέβηκε στην Ιταλία και κυρίευσε το Βασίλειο της Νάπολης. Το 1559 η συνθήκη του Σατό-Σαμβρέσις επικύρωνε την ισπανική κυριαρχία στην Ιταλία. Η ισπανική ηγεμονία (1559-1713) συνέπεσε με μια περίοδο έντονης παρακμής των τεχνών και των γραμμάτων και μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης. Στο πρώτο μισό του 18ου αιώνα εκδηλώθηκε στην Ιταλία ένας μεγάλος ενθουσιασμός για τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις και άρχισαν να ξεχωρίζουν οι έννοιες του έθνους και της ανεξαρτησίας, καθώς και ελπίδες για την ενότητα του ιταλικού έθνους. Με την αποκατάσταση του “αρχαίου καθεστώτος” και την επιστροφή των παλιών απολυταρχικών ηγεμόνων γεννήθηκαν οι μυστικές εταιρείες και τα πρώτα κίνητρα για ανεξαρτησία.

Tο ενωμένο Ιταλικό κράτος διαμορφώθηκε το 1861, όταν τα ανεξάρτητα κρατίδια της χερσονήσου ενώθηκαν για να σχηματίσουν το Βασίλειο της Ιταλίας. Στην Ιταλική Ένωση συνέβαλαν διανοούμενοι, όπως ο Ματζίνι, ο Τζιομπέρτι, ο Κατανέο, πολιτικοί, όπως ο Καβούρ και αρχηγοί όπως ο Βίκτωρ Εμμανουήλ Β' και ο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι. Πρώτη πρωτεύουσα του ιταλικού κράτους ορίστηκε το Τορίνο, στη συνέχεια η Φλωρεντία (1865) και, μετά τη νίκη εναντίον των υποστηρικτών του παπικού κράτους το 1870, η Ρώμη.
20ός αιώνας
Τον 20ό αιώνα η χώρα βρήκε ξανά την ισορροπία της με την κυβέρνηση του Τζιολίτι, που υπήρξε ένας από τους πιο ικανούς πολιτικούς της Ιταλίας. Με τον πόλεμο ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την κατάκτηση της Λιβύης και των Δωδεκανήσων ξεκινά μια περίοδος αποικιοκρατικής και επεκτατικής πολιτικής. Η εκλογική νίκη των σοσιαλιστών και των καθολικών το 1913 οδήγησε στην παραίτηση του Τζιολίτι, τον οποίο διαδέχτηκε ο Σαλάντρα (1914). Μετά από μια διακήρυξη ουδετερότητας (1η Αυγούστου 1914), κάτω από τις πιέσεις των επεμβατικών ρευμάτων, η κυβέρνηση προσχώρησε στην Τριπλή Συμμαχία (Αγγλία - Γαλλία - Ρωσία) και κήρυξε τον πόλεμο στην Αυστρία, ελπίζοντας να επιτύχει σημαντικά εδαφικά οφέλη. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε με νίκη το 1918 και στην Ιταλία αποδόθηκαν το Τρεντίνο, η Ίστρια και η Ζαντάρ.

Στη Μεσοπολεμική περίοδο, παρά την εδαφική επέκταση, οι Ιταλοί έμειναν απογοητευμένοι από τη μεταχείριση των Συμμάχων, ενώ στην ηθική κρίση προστέθηκε και η οικονομική. Μετά από μια γενική απεργία και κατάληψη των εργοστασίων, η συνταγματική κρίση οδήγησε σε ένα αυταρχικό και αντιδημοκρατικό καθεστώς, στον φασισμό και την ανακήρυξη του Μπενίτο Μουσολίνι ως πρωθυπουργού. Τα λάθη των αντιφασιστικών  κομμάτων επέτρεψαν στο Μουσολίνι να εγκαινιάσει ένα ολοκληρωτικό καθεστώς (1925).

Η Ιταλία έκανε την είσοδό της στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Ναζιστικής Γερμανίας του Χίτλερ τον Ιούνιο του 1940, όταν η Γαλλία είχε ήδη ηττηθεί. Μετά τις νίκες των Συμμάχων και την εισβολή τους στη Σικελία, η ιταλική πολιτική οδηγήθηκε σε μεταστροφή και ο Μουσολίνι συνελήφθη το 1943. Στις 13 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία και αναγνωρίστηκε από τους Συμμάχους ως συνεμπόλεμος. Από την πλευρά του ο Μουσολίνι, που ελευθερώθηκε από τους Γερμανούς, ανακήρυξε στο Σαλό την Ιταλική Κοινωνική Δημοκρατία. Η χώρα βρέθηκε χωρισμένη στα δύο: στο νότο που ήταν στα χέρια των Συμμάχων και κάτω από την διακυβέρνηση του Βιττόριο Εμμανουέλε Γ΄και το υπόλοιπο στα χέρια των Γερμανών και των φασιστών. Η απελευθέρωση πραγματοποιήθηκε στις 25 Απριλίου 1945. Ο Μουσολίνι συνελήφθη , δικάστηκε και τελικά εκτελέστηκε στις 28 Απριλίου. Το 1946 ο Βιττόριο Εμμανουέλε παρακινήθηκε να παραιτηθεί για χάρη του Ουμβέρτου Β΄, αλλά το δημοψήφισμα της 2ας Ιουνίου έλυσε οριστικά το ζήτημα υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας. Από την 1η Ιανουαρίου 1948 τέθηκε σε ισχύ το Σύνταγμα. Με τις εκλογές του 1948 η Χριστιανική Δημοκρατία κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία της βουλής και σηματοδότησε την περίοδο των κεντρώων κυβερνήσεων.
Μεταπολεμική περίοδος
Η εξωτερική πολιτική του Ντε Γκάσπερι οδήγησε την Ιταλία στην είσοδο στην ατλαντική συμμαχία και στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Το 1955 η χώρα έγινε αποδεκτή στον ΟΗΕ. Κάτω από την προεδρία του Λένε (1971-1978) η χώρα οδηγήθηκε σε μια οικονομική και κοινωνική κρίση, ενώ ακολουθεί μια ταραχώδης περίοδος τo 1978, χρονιά κατά την οποία οι Ερυθρές Ταξιαρχίες απήγαγαν και δολοφόνησαν τον πρόεδρο του κόμματος του κέντρου (DC) Άλντο Μόρο. Το 1983 εδραιώθηκε η πρώτη κυβέρνηση σοσιαλιστικής κατεύθυνσης στην ιστορία της Ιταλικής δημοκρατίας. Πρωθυπουργός ορίστηκε o Μπετίνο Κράξι. Η κυβέρνησή του όμως αναγκάστηκε να παραιτηθεί εξαιτίας των αντιθέσεων ανάμεσα στις κύριες πολιτικές δυνάμεις (DC και PSI). Η ήττα των μεγάλων κομμάτων στις εκλογές του 1992 και η άνοδος της Λέγκας τoυ Βορρά, οδήγησε σε μια αποσταθεροποίηση του παραδοσιακού πολιτικού πλαισίου. Πρόεδρος της δημοκρατίας εκλέχτηκε ο Όσκαρ Λουίτζι Σκάλφαρο. Στις πολιτικές εκλογές του 1994 κέρδισε την πλειοψηφία στη βουλή των αντιπροσώπων το κόμμα της δεξιάς Πόλο, της οποίας ο πρόεδρος Μπερλουσκόνι σχημάτισε μια κυβέρνηση που σε λίγους μήνες όμως έπρεπε να παραιτηθεί εξαιτίας της αποχώρησης από αυτό της Λέγκας του Βορρά. Τον Ιανουάριο του 1995 ο Σκάλφαρο προώθησε το σχηματισμό μιας κυβέρνησης συνασπισμού με πρωθυπουργό τον Ντίνι. Στις εκλογές του 1996 κέρδισε ο κεντροαριστερός σχηματισμός Ουλίβο και ο Ρομάνο Πρόντι σχημάτισε κυβέρνηση.[3] Η Ιταλία σήμερα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, του ΝΑΤΟ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΗΕ (για τη διετία 2007-2008 συμμετέχει ως μη-μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού) και της ομάδας G8 των οκτώ πλουσιοτέρων χωρών.

Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη

Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη: (η ηθική και πολιτισμική παρακμή της Ρώμης ως αποτέλεσμα της επαφής με τον Ελληνιστικό Αρχαίο κόσμο)

Η Ρωμαϊκή διανόηση έτρεφε έναν βαθύ θαυμασμό για τα κατορθώματα του Ελληνικού Κλασσικού κόσμου, που όμως δεν επεκτεινόταν και στην Ελλάδα του 1ου αιώνα π.Χ, που είχε κατακτηθεί εύκολα και είχε μια απλή θέση Ρωμαϊκής επαρχίας ανάμεσα σε τόσες άλλες. συλλήβδην όλοι οι Ρωμαίοι συγγραφείς (Σαλλούστιος, Λίβιος, Λουκανός) θεωρούσαν πως οι μετέπειτα πολιτικές αναταραχές στην ρώμη προέρχονταν από την χαλάρωση των Αρχαίων αυστηρών Ρωμαϊκών ηθών. Η χαλάρωση αυτή είχε προκληθεί από την γνωριμία των Ρωμαίων οπλιτών και ανώτερων στρατιωτικών με την τρυφηλότητα και την ελευθεριότητα του Ελληνικού βίου.

O Κάτων και Ο Λίβιος

Ο περίφημος ρήτωρ Κάτων αγορεύοντας εξέφραζε τον φόβο πως "τώρα που οι Ρωμαίοι διασχίζουν την Ελλάδα και την Μ. Ασία ερχόμενοι σε επαφή με κάθε είδους βίτσιο και έχοντας τους θυσαυρούς των βασιλέων, μπορεί να βρεθούν από την θέση του νικητή στην θέση του νικημένου". Ο Λίβιος υποστηρίζει πως η πρώτη δαπανηρή παρουσίαση ρωμαϊκού θριάμβου έγινε το 187 π.Χ με τον στρατηγό Γναίο Βόλσωνα να μεταφέρει στην Ρώμη από την Ελληνιστική Μ. Ασία χάλκινα ανάκλιντρα, πολύτιμα κλινοσκεπάσματα, τάπητες, όμορφα έπιπλα και υφάσματα.

Το βιβλίο του Πολύβιου

Ο Πολύβιος στο ενδέκατο βιβλίο του, αλλά και ο Διόδωρος, συνδέει την διαφθορά του Ρωμαϊκού τρόπου ζωής με τον πόλεμο κατά του Μακεδόνα βασιλιά Περσέα κατά την διάρκεια του οποίου η Ρωμαίικη νεολαία προσβλήθηκε από την Ελληνική ελευθεριότητα που περιλάμβανε πόρνες, μουσικές διασκεδάσεις, κρασσοσυμπόσια και κάθε τέτοιου είδους υπερβολή. Στην Ρωμαϊκή σκέψη η τρυφηλότητα ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την σύγχρονη τους Ελλάδα. Για τον Ελληνικό Τάραντα της Σικελίας ο Στράβων αναφέρει πως οι δημόσιες εορτές ξεπερνούσαν σε αριθμό τις ημέρες του χρόνου. Παράλληλα ο Πολύβιος αναφέρει πως μετά τον νικηφόρο πόλεμο κατά του Περσέα, υπήρξε μια αδιαμφισβήτητη άνοδος στην χλιδή, στην σπατάλη και στην ακολασία στην δημόσια Ρωμαϊκή ζωή, αλλά και στον στρατιωτικό βίο, Αυτή προήλθε από την απόλυτη κυριαρχία των Ρωμαϊκών όπλων μετά την κατάκτηση της Μακεδονίας, αλλά και στην διαθεσιμότητα των ειδών που ικανοποιούσαν κάθε επιθυμία που πλέον μετά την κατάκτηση της Ελλάδας, ήταν προσιτά και σε αφθονία.

Ο Λούκουλλος και οι Ρωμαίοι επίσημοι στην Ελλάδα

Την ίδια εποχή ο Ρωμαίος στρατηγός Λούκουλλος που νίκησε τον Μιθριδάτη στην Μ. Ασία διεξήγαγε συμπόσια με εκατοντάδες καλεσμένους μέσα σε ακατάσχετη χλιδή ("Λουκούλλεια γεύματα") που σκανδάλιζαν τους συντηρητικούς Ρωμαίους της εποχής. Ο ίδιος ενδιαφερόταν για την Ελληνική λογοτεχνία και για τα Ελληνιστικά φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής, ενώ ο Πλούταρχος στην σχετική βιογραφία αναφέρει πως συχνά στο σπίτι του είχε καλεσμένους Έλληνες. Πολλοί Ρωμαίοι επίσημοι (Κικέρωνας) έκαναν συχνά ταξίδια αναψυχής στον Ελλαδικό χώρο για να απολαύσουν τον ελευθεριότερο τρόπο ζωής που παρείχαν, ενώ ο Τίτος Πομπώνιος ο Αττικός εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, παγκόσμιο πνευματικό κέντρο της εποχής, εξασκώντας τις αρχές της Επικούρειας φιλοσοφίας. Μιλούσε τα Ελληνικά σχεδόν όπως την μητρική του γλώσσα, ενώ βοήθησε την πόλη να αντιμετωπίσει τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που την ταλάνιζαν.

Ο ΕΚΛΕΠΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

 Το 2ο αιώνα π.χ., η Ελλάδα έγινε ρωμαϊκή επαρχία και ο ελληνικός πολιτισμός εξαπλώθηκε στη Ρώμη και σε όλη την αυτοκρατορία της. Οι αρχιτέκτονες κατά τη Ρωμαϊκή εποχή διατηρώντας την ελληνική κιονοδομία, χρησιμοποίησαν τους ελληνικούς ρυθμούς άπειρες φορές και με πολλές παραλλαγές. Εκτός από τους παραδοσιακούς τρόπους χρήσης των κιόνων σε περιστύλια, στοές, προστώα και υπόστυλες αίθουσες, πολλές φορές τόσο στο εσωτερικό όσο και στην πρόσοψη των κτιρίων, υπάρχουν κίονες που παρατάσσονται κατά μήκος ενός τοίχου, σε ελάχιστη απόσταση από αυτόν, δεν υποβαστάζουν στοιχεία της στεγάσεως και αποσκοπούν στο να δώσουν στο κτίριο περισσότερη μεγαλοπρέπεια, ή να διορθώσουν μεγάλες επιφάνειες που δεν έχουν ανοίγματα.
 Με το πέρασμα του χρόνου επικρατεί εκλεκτικισμός. Κατά την προσωπική εκτίμηση του αρχιτέκτονα, ή των εργοδοτών του, διαλέγεται ένας ρυθμός στον οποίο θα κτισθεί το νέο κτίριο. Ή άλλοτε στην απλή μορφή του κτιρίου προστίθενται ορισμένα στοιχεία επιλεκτικά για να διακοσμήσουν εξωτερικά το κτίριο, δίνοντας του μνημειακή μορφή. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να είναι σύνθετα, δηλαδή γίνεται χρήση δύο ή και των τριών ρυθμών σε ένα κτίριο, παραφορτώνοντας την όψη του, και εντυπωσιάζοντας το θεατή εκ πρώτης αλλά χωρίς να επηρεάζει ουσιαστικά την αισθητική του.

ΠΗΓΗ: Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΗΣ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗΣ της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΔΡΙΤΣΑ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ

 Για τον Κορινθιακό ρυθμό δεν θα εξετασθούν λεπτομερώς τα μέρη του, όπως έγινε με το δωρικό και τον ιωνικό επειδή εκτός από το κιονόκρανο, όλα σχεδόν τα λοιπά στοιχεία του είναι όμοια με τα
ιωνικά. Θα μπορούσε μάλιστα να θεωρηθεί ο Κορινθιακός, παραλλαγή του ιωνικού τρόπου.
Η φυτική διακόσμηση κιονόκρανου είναι μια ιδέα παλιά, σχετική ίσως με τον ανατολικό
συναισθηματισμό. Τα αιολικά κιονόκρανα με τις φυτικές έλικες και τα ανθέμια μπορούν να θεωρηθούν η αφετηρία για τη δημιουργία και των ιωνικών και των κορινθιακών κιονόκρανων.

Το κορινθιακό κιονόκρανο έλαβε την πλήρη ανάπτυξή του τον 4ο αιώνα. Τα φύλλα άκανθας καθώς και οι ελεύθερες φυτικές έλικες που το χαρακτηρίζουν δεν είναι άσχετα με τη γενική τάση νατουραλιστικής απόδοσης, η οποία παράλληλα με την γλυπτική, επηρέασε και τη διακοσμητική. Τα ανακαμπτόμενα φύλλα της άκανθας ήλθαν να αντικαταστήσουν τα σχηματοποιημένα παλιά ανθέμια σε ακρωτήρια, ταφικές στήλες κορυφώματα κ.τ.λ. Ο κάλαθος αποτελεί το κύριο σώμα του κορινθιακού κιονόκρανου, στοιχείο όμοιο με τα καλάθια της οικιακής χρήσης στην αρχαία Ελλάδα. Ο θριγκός των κορινθιακών ναών είναι όμοιος με των ιωνικών. Υπάρχει επιστύλιο με τρεις ο ριζόντιες ταινίες και απόληξη προς τα πάνω σε λέσβιο κύματιο. Ακολουθεί ψηλότερα η ζωφόρος, ενίοτε με πλαστικό διάκοσμο. Το γείσο έχει κατά κανόνα ο δόντες, όπως το ιωνικό. Η σίμη είναι συνήθως κοιλόκυρτη και διακοσμείται με ανάγλυφα ανθέμια και λεοντοκεφαλές.

 

ΠΗΓΗ: Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΗΣ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗΣ της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΔΡΙΤΣΑ

ΤΑ ΡΩΜΑΪΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η Αθήνα και η Ρώμη είναι  δύο πόλεις με παράλληλη ιστορική πορεία και με εξέχουσα θέση στον αρχαίο κόσμο.  Η πρώτη καλλιέργησε τα γράμματα και τις τέχνες και  ακτινοβολούσε πνευματικά καθ’ όλην τη διάρκεια της Αρχαιότητας . Η  άλλη  ήταν το  διοικητικό κέντρο, οικουμενική  πρωτεύουσα. Αλλά και στα Νεότερα χρόνια έγιναν πρωτεύουσες λόγω του ιστορικού τους βάρους και της καλλιτεχνικής τους κληρονομιάς στα αναγεννημένα μέσα από επαναστάσεις έθνη της Ελλάδας και της Ιταλίας.

Η Ρώμη ως οικουμενική πρωτεύουσα ήταν φυσικό να θέλει να ομογενοποιήσει τους πληθυσμούς της τεράστιας αυτοκρατορίας με τη διάδοση ενός  εκλεπτισμένου κοινού τρόπου ζωής, της αυτοκρατορικής λατρείας και με μεγάλα οικοδομικά προγράμματα στις επαρχίες. Στην Αθήνα όμως η παρέμβαση αυτή ξεκινούσε με αφετηρία το σεβασμό και το θαυμασμό και συχνά την αγάπη για τον πολιτισμό της πόλης.

Ο αυτοκράτορας όμως που συνδεόταν με ισχυρότερους  δεσμούς με την Αθήνα λόγω της μακράς παραμονής του και των σπουδών του σε αυτήν, ο Αδριανός,  κόσμησε την πόλη με μια σειρά από έργα τα οποία  έδειχναν την αγάπη του γι’ αυτήν και  θα συνέδεαν αιωνίως το όνομά του με την πόλη.

Τα μνημεία λοιπόν αυτά αν και ήταν  τυπικού ρωμαϊκού χαρακτήρα (επίδειξης και κοινής ωφελείας) έφεραν όμως τη σφραγίδα της έξοχης καλλιτεχνικής παράδοσης της πόλης, του μέτρου και της κομψότητας. Τα ρωμαϊκά μνημεία της Αθήνας μπορούμε να τα διακρίνουμε σε 3 περιόδους:

1) Στην περίοδο του Αυγούστου,

     2) Στην περίοδο του Αδριανού που αποτελεί και το μεγαλύτερο οικοδομκό πρόγραμμα των ρωμαϊκών χρόνων και μια από τις πιο λαμπρές περιόδους της πόλης

 3)Στα οικοδομήματα που ανήκουν στον φιλόσοφο και βαθύπλουτο Αθηναίο με πολύ στενές σχέσεις με το αυτοκρατορικό περιβάλλον, Ηρώδη τον Αττικό.

Πύλη του Αδριανού: ο πιο χαρακτηριστικός τύπος μνημείου επίδειξης, η θριαμβική αψίδα (τόξο), συνυφασμένη με μεγάλα γεγονότα από τη δράση ενός στρατηγού ή αυτοκράτορα.

 Το Ολυμπιείο: ο ναός του Ολυμπίου Διός, τεραστίων διαστάσεων και έξω από το αττικό μέτρο και τη δημοκρατική παράδοση (η ρωμαϊκή οικοδόμησή του συνέχεια πολιτικής τυράννων)

 Το λουτρό: τυπικό έργο κοινής ωφέλειας ή ωφελιμιστικού χαρακτήρα, κέντρο της κοινωνικής και αστικής ζωής στα ρωμαϊκά χρόνια (τεράστια συγκροτήματα Θερμών στη Ρώμη)

 Ρωμαϊκή Αγορά: το οικονομικό κέντρο της Αθήνας στα ρωμαϊκά χρόνια ως επέκταση της αρχαίας Αγοράς (χτισμένη σε μια οικοδομική φάση και όχι σταδιακά διαμορφωμένη όπως η αρχαία Αγορά.). Σημειολογικά καταδεικνύει την υποβάθμιση της πολιτικής λειτουργίας και αναβάθμιση της οικονομικής.

Βεσπασιανές: κτίριο κοινής ωφέλειας που βελτίωνε το επίπεδο της καθημερινής ζωής των Αθηναίων (το πρώτο στο είδος του στην αρχαία Αθήνα)

Βιβλιοθήκη του Αδριανού: χαρακτηριστικός τύπου κτιρίων που σχετίζεται με την ανάπτυξη των επιστημών στα Ελληνιστικά και Ρωμαϊκά χρόνια. Αντανάκλαση των μεγάλων προτύπων Αλεξάνδρειας και Περγάμου στην πόλη που αποτέλεσε το αρχέτυπο γι αυτές και δηλωτικό της αγάπης του Αδριανού για τα γράμματα (επί Τουρκοκρατίας ο χώρος της ήταν το θρησκευτικό, διοικητικό και οικονομικό κέντρο)

Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού: τυπικό ρωμαϊκό κτίριο θεαμάτων (συναυλίες, θέατρο κλπ) με σημαντικές διαφορές από το ελληνικό θέατρο (στεγασμένο, τριώροφη σκηνή, αρχιτεκτονική σύνδεση σκηνής και κοίλου). Αναφορά στο Ωδείο του Αγρίππα στην αρχαία Αγορά στα χρόνια του Αυγούστου.

Ταφικό μνημείο Φιλοπάππου: άμετρο, αλαζονικό μνημείο πλούσιου ιδιώτη λόγω θέσης και μεγέθους καταδεικνύει την κατάσταση στην Αθήνα του 2ου αι. μ.Χ.

Μαρία Παύλου

Μαυσωλείο του Αυγούστου

Κατασκευή 

Το Μαυσωλείο ήταν ένα από τα πρώτα έργα που ξεκίνησε ο Αύγουστος μετά τη νίκη του στη Ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ. Ήταν κυκλικό, αποτελούμενο από διαδοχικούς ομόκεντρους κύκλους αίθριου και τούβλων, έχοντας φυτεμένα κυπαρίσσια και πιθανότατα με κωνική οροφή και κάποιο άγαλμα του Αυγούστου (δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι, καθώς η αναπαράστασή του είναι ακόμα αδύνατη). Το κτήριο στηριζόταν από θόλους, που στο κάτω μέρος τους, άφηναν ελεύθερη την είσοδο προς τους τάφους. Η κεντρική είσοδος στηριζόταν από δύο δίδυμους οβελίσκους από γρανίτη και χρώματος ροζ οι οποίοι υπάρχουν μέχρι σήμερα.

Το Μαυσωλείο του Ανδριανού

Το Μαυσωλείο του Αδριανού, αυτό το έξοχο δείγμα ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής, με τετράγωνη βάση πλευράς 85 μ., κυλινδρικό κορμό ύψους 30 μ., μνημειακή περιμετρική κιονοστοιχία και ελαφρώς κωνική άνω επιφάνεια, τέλος δε, με πυργοειδές κεντρικό στοιχείο έως ύψους 47 μ., επί του οποίου μεγάλο ορειχάλκινο επίχρυσο τέθριππο, κτίσθηκε στη δεξιά (δυτική) όχθη του Τίβερη, μεταξύ των ετών 134-138 μ.Χ., σε έδαφος ελώδες, μετά από δραστικά έργα θεμελίωσης, και εξαρχής περιελάμβανε την προ αυτού περίφημη γέφυρα 

Xρησιμοποιήθηκε ως μαυσωλείο έως την 2η δεκαετία του 3ου αι., για να εγκαταλειφθεί ακολούθως στην τύχη του. Κατά την νέα οχύρωση της Ρώμης, η εκείθεν του ποταμού περιοχή ερημώθηκε, αλλά πολύ σύντομα το μαυσωλείο μετασκευάσθηκε σε οχυρό. Με τις βαρβαρικές επιδρομές (4ος και 5ος αι.) υπέστη και αυτό μεγάλες βλάβες, ενώ οι κίονές του κατέληξαν στη βασιλική του Αγίου Πέτρου.

Η πολυτάραχη λοιπή ιστορία του γιγάντιου μνημείου, αληθινή επιτομή της ιστορίας της Ρώμης έως σήμερα, περιλαμβάνει πλήθος οικοδομικών και άλλων μεταμορφώσεων. Παρά ταύτα, στο κάτω μέρος και το εσωτερικό του, διατηρούνται πάμπολλα στοιχεία της αρχικής διαμόρφωσης τα οποία, μαζί με άλλα κατάλοιπα σωζόμενα εκτός, επιτρέπουν τη μελέτη, σε συνδυασμό με τις άφθονες διαθέσιμες ιστορικές μαρτυρίες.

Μαρία Παύλου

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΙΩΝΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ

ΙΩΝΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ
 Αντίστοιχα στον Ιωνικό ρυθμό έχουμε στους κίονες βάση απλή ή σύνθετη και στο κιονόκρανο τρία μέλη, εχίνο, έλικες και άβακα. Ενίοτε διαμορφώνεται και υποτραχήλιο. Οι πλάγιες πλευρές των ελίκων διαμορφώνονται με προσκεφάλια. Το Ιωνικό επιστύλιο,πολύ απλούστερο από το Δωρικό, έχει την κατακόρυφη επιφάνεια της προσόψεως χωρισμένη σε τρεις οριζόντιες ταινίες.
 Ψηλότερα έχουμε την ζωφόρο, η οποία εδώ είναι συνεχής και διακοσμείται με γλυπτά. Το γείσο είναι απλούστερο, δεν φέρει τα Δωρικά στοιχεία
προμόχθων και σταγόνων, αλλά ενίοτε διακοσμείται με συνεχή οριζόντια σειρά οδόντων. Οι κορμοί των ιωνικών κιόνων έχουν ραβδώσεις, όπως και οι δωρικοί. Σε μερικά όμως αρχαϊκά
παραδείγματα υπήρχαν κίονες με οξείες ακμές στην θέση των ταινιών.
 Συνήθως οι ιωνικοί κίονες είχαν 24 ραβδώσεις, αλλά και εδώ υπάρχουν εξαιρέσεις με 16 ραβδώσεις. Υπάρχουν και ιωνικοί κορμοί αράβδωτοι, όπως του πρώιμου ναού της Νεανδρείας ή του Ηραίου της Σάμου και των Σάρδεων, που δεν αποπερατώθηκαν
ποτέ. Ο κορμός των ιωνικών ναών έχει μείωση και ένταση σε μικρότερο βαθμό από το δωρικό. Η ένταση είναι μικρή, μπορεί και να λείπει πολλές φορές. Αλλά προσδίδει εξαιρετική χάρη στους ραδινούς ιωνικούς κίονες.
 Οι κίονες είχαν κλίση προς το εσωτερικό μικρότερη από των δωρικών κιόνων.
 Τα ιωνικά κιονόκρανα αφ’ ενός είναι πολυπλοκότερα από πλευράς μορφής και αφ’ ετέρου δεν εξελίσσονται με την τελειοποίηση ενός μόνο πρωταρχικού τύπου όπως τα δωρικά, αλλά αποκτούν και νέα στοιχεία συν το χρόνο για την δημιουργία παραλλαγών. Το βασικό τους χαρακτηριστικό, οι έλικες, έμειναν πάντα το ιδιαίτερο γνώρισμα του
ρυθμού.
 Το θέμα των ελίκων, οπωσδήποτε παλαιότερο και οικείο στους ανατολικούς λαούς, υιοθετήθηκε για την διακόσμηση του Ιωνικού κιονόκρανου. Η αφετηρία του σχήματος των συμμετρικών ελίκων βρίσκεται σε πολύ παλαιότερα διακοσμητικά των λαών της Ανατολής. Ο άβακας του Ιωνικού κιονόκρανου είναι πολύ μικρότερος από τον δωρικό. Συνήθως είναι ορθογώνια λεπτή πλάκα που καταλήγει περιμετρικά σε κυμάτιο λέσβιο ή ιωνικό, με ανάγλυφα καρδιόσχημα φύλλα. Οι έλικες δεν έχουν πάντα το ίδιο ακριβώς σχηματικό σχήμα. Η χάραξή τους διαφέρει από μνημείο σε μνημείο. Τα επιστύλια διαφέρουν από τα δωρικά. Έχει απουσία ταινίας, κανόνων, σταγόνων και χωρίζεται σε τρεις επάλληλες οριζόντιες ζώνες (ταινίες). Η ανώτερη από τις τρεις ζώνες είναι λίγο πλατύτερη από τις άλλες δυο. Αργότερα μεταξύ των ταινιών παρεμβάλλονται αστράγαλοι ή κυμάτια. Η εισαγωγή ζωφόρου στον θριγκό του ιωνικού ναού δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς έγινε και αν ήταν πραγματικά
νεωτερισμός που εφαρμόστηκε κατ’ αρχήν στην κυρίως Ελλάδα.

ΠΗΓΗ: Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΗΣ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗΣ της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΔΡΙΤΣΑ